Poznanie podobieństw i różnic pomiędzy fizjoterapią a rehabilitacją to klucz do zrozumienia tego, czym zajmują się obie dziedziny. Wielu pacjentów uważa te terminy za synonimy i stosuje zamiennie, co jest błędem. Artykuł skupia się na przedstawieniu obu działów medycyny.
Zapamiętaj!
- Fizjoterapia i rehabilitacja to pojęcia często stosowane zamiennie, co jest błędem.
- Rehabilitacja skupia się na poprawie jakości życia pacjenta we wszystkich aspektach, podczas gdy fizjoterapia koncentruje się na leczeniu fizycznych dolegliwości.
- Choć obie dziedziny mają wspólny cel poprawy jakości życia pacjenta, różnią się zakresem działania, metodami i specjalistami zaangażowanymi w proces.
Rehabilitacja a fizjoterapia – podstawowe informacje
Czym się różni fizjoterapia od rehabilitacji? Ten temat jest zaskakująco szeroki!
Podstawowa różnica polega jednak na zakresie opieki nad pacjentem. Rehabilitacja jest pojęciem o wiele szerszym i skupia się na poprawie jakości życia we wszystkich dziedzinach życia osoby poddawanej rehabilitacji. Tymczasem fizjoterapia jest bardziej ukierunkowana na leczenie fizycznych dolegliwości. Warto nauczyć się rozróżniać pojęcia „rehabilitacja” a „fizjoterapia”. W przypadku pojawienia się problemów zdrowotnych istnieje ryzyko, że zgłosisz się do nieodpowiedniego specjalisty.
Potrzebujesz pomocy? W Centrum Rehabilitacji Interfizjo oferujemy między innymi:
- rehabilitację kręgosłupa;
- rehabilitację stawu skokowego;
- rehabilitację po mastektomii.
Rehabilitacja – co to jest?
Przyjrzyjmy się nieco bliżej temu, co to jest rehabilitacja. Według jednej z definicji to proces, który pozwala pacjentowi osiągnąć możliwie największy potencjał nie tylko fizyczny, ale równie psychologiczny, społeczny lub zawodowy. Oznacza opiekę nad osobami, które często zmagają się z chorobami przewlekłymi oraz długotrwałymi konsekwencjami urazów.
Rehabilitacja nie jest ukierunkowana na wyleczenie, lecz na przywrócenie zdolności do samodzielnego funkcjonowania. Pacjent otrzymuje niezbędną pomoc i umiejętności, które pozwalają mu sprawnie funkcjonować na co dzień.
W procesie rehabilitacji biorą udział interdyscyplinarne zespoły. Są one złożone m.in. z fizjoterapeuty, rehabilitanta, psychologa, terapeuty zajęciowego, czasami także dietetyka. Specjaliści łączą siły, by zapewnić pacjentowi najlepsze możliwe wsparcie na różnych płaszczyznach.
Rehabilitację należy stosować równolegle z leczeniem podstawowej choroby. Metody powinny odpowiadać aktualnemu stanowi zdrowia pacjenta oraz jego bieżącym potrzebom.
Fizjoterapia – co to jest?
Szukając odpowiedzi na pytanie, co to jest fizjoterapia, trzeba podkreślić, że to nauka medyczna i dziedzina medycyny. Stanowi samodzielną nieinwazyjną metodę leczenia różnych chorób oraz urazów przede wszystkim w obrębie układu ruchu. Głównym celem fizjoterapii jest zapobieganie ich następstwom oraz przywrócenie sprawności i funkcjonalności stawów, zakresu ruchu, a także wzmacnianie siły mięśni.
Oprócz tego fizjoterapia pozwala na skuteczną walkę z bólem i jest bardzo ważnym aspektem leczenia operacyjnego. Wspomaga i uzupełnia każdy z jego etapów. Dzięki niej pacjent szybciej wraca do zdrowia, a cały proces rekonwalescencji przebiega o wiele sprawniej. Warto też nadmienić, że fizjoterapia:
- zapobiega nawrotom wyleczonych schorzeń;
- pozwala na korekcję wrodzonych wad postawy;
- sprawdza się podczas przygotowania sportowego.
Dziedziny fizjoterapii
Jak wspomniano, głównym zadaniem fizjoterapii jest przywracanie (a także rozwijanie i utrzymywanie) sprawności ruchowej pacjentów. W tym celu fizjoterapeuci wykorzystują zarówno ruch ludzkiego ciała, jak i naturalne czynniki. Z tego względu można wyróżnić trzy podstawowe dziedziny fizjoterapii:
- fizykoterapię, która skupia się na leczeniu przy użyciu bodźców fizycznych, takich jak światło, promienie lasera, fale elektryczne, magnetyczne, ultradźwiękowe oraz różnice temperatur. Te metody stymulują pożądane reakcje biologiczne w organizmie, dzięki czemu wspomagane są regeneracja oraz gojenia tkanek;
- kinezyterapię, która wykorzystuje terapeutyczne właściwości ruchu. Obejmuje ona ćwiczenia mające na celu wzmocnienie mięśni, poprawę ich elastyczności i wytrzymałości, zwiększenie mobilności stawów, korygowanie nieprawidłowych położeń kości i stawów, a także optymalizowanie funkcji układu ruchu. W zależności od potrzeb i obszaru działania wyróżnia się kinezyterapię miejscową i ogólnoustrojową;
- terapie manualne, które wykorzystują działanie dłoni fizjoterapeuty. Poprzez techniki takie jak dotyk, masaż czy ucisk specyficznych obszarów terapeuci mogą leczyć tkanki miękkie, wpływać na układ mięśniowy i wykonywać manipulacje oraz mobilizacje stawów. Ta metoda jest szczególnie polecana i skuteczna w leczeniu problemów związanych m.in. ze stawami, kręgosłupem oraz w łagodzeniu bólu.
Podczas zabiegów fizjoterapeutycznych wykorzystywane są także procedury balneoterapeutyczne oraz hydroterapeutyczne. Tak wiele możliwości sprawiło, że fizjoterapia stała się bardzo rozbudowaną dziedziną medycyny. Z tego powodu fizjoterapeuci coraz częściej decydują się na specjalizowanie w określonej dziedzinie (neurologii, ortopedii, korekcji wad postawy itp.) – dzięki temu mogą zapewnić pacjentom najlepszą możliwą opiekę z wykorzystaniem wszystkich dostępnych im narzędzi.
Fizjoterapia a rehabilitacja – jakie są podobieństwa?
Podobieństwa pomiędzy fizjoterapią a rehabilitacją polegają na celach, które z ich pomocą chcą osiągnąć terapeuci. Jedną z nadrzędnych wartości jest bowiem ochrona zdrowia i życia człowieka. Na tym skupiają się fizjoterapeuci, rehabilitanci i cały personel medyczny pracujący z pacjentem.
Na pewnym poziomie fizjoterapię można także uznać za jeden z elementów rehabilitacji, który jest niezbędny, by chory mógł zachować i rozwijać swoją sprawność fizyczną.
Różnice pomiędzy rehabilitacją a fizjoterapią
Jak wspomniano, pomiędzy rehabilitacją a fizjoterapią występują istotne różnice. Przede wszystkim fizjoterapia jest nauką medyczną. Osoby, które chcą się nią zajmować, muszą ukończyć studia oraz zdobyć dyplom. Trzeba również uwzględnić różnice pomiędzy fizjoterapeutą a rehabilitantem. W pierwszym przypadku specjalista skupia się przede wszystkim na sferze medycznej oraz zabiegach. Natomiast rehabilitant musi dbać także o profilaktykę.
Poza różnicami formalnymi pomiędzy rehabilitacją a fizjoterapią warto uwzględnić również:
- zakres działań – rehabilitacja skupia się na różnych aspektach, natomiast fizjoterapia ukierunkowana jest na poprawę sprawności ruchowej oraz zredukowanie bólu;
- wykorzystywane metody leczenia, które w przypadku rehabilitacji obejmują m.in. terapie indywidualne, grupowe, edukacyjne. Natomiast fizjoterapia stosuje zabiegi fizykalne oraz terapie manualne;
- w prowadzeniu rehabilitacji uczestniczą różne grupy zawodowe, fizjoterapią zajmują się tylko wykwalifikowani terapeuci.
Podobieństwa i różnice pomiędzy fizjoterapią a rehabilitacją są bardzo istotne dla zrozumienia tych dwóch dziedzin medycyny. Chociaż obie mają wspólny cel – poprawę jakości życia pacjenta, sposób ich realizacji oraz metody wykorzystywane w leczeniu – to jednak różnią się od siebie.
Źródła:
Heerkens Y., Hendriks E., Oostendorp R., Narzędzia oceny a Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania w rehabilitacji i fizjoterapii [w:] „Rehabilitacja Medyczna” 2006, tom 10, nr 3, s. 11–20.
Fizjoterapia w wybranych dziedzinach medycyny, red. prof. dr hab. med. J. Olszewski, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.Rehabilitacja medyczna, red. A. Kwolk, tom 1, Elsevier Urban & Partner, Wrocław.
